Guth Ghoill, Eagrán 36

Eagrán 36 Márta, 2011 3 Ros na Binne Tithe Coiteora Ros na Binne Sa bhliain 1910, os cionn céad bliain o shin, a chuaigh daoiné a chonaí i dtithé coitéora (cottagés) Ros na Binné don chéad uair. Cuiréadh coisté ar bun a raibh sé dé dhualgas orthu socru a dhéanamh faoi cé a ghéobhadh na tithé agus ca hait a mbéadh siad lonnaithé. I mbiléog a 1 ar an chéad léathanach éilé, ta liosta d ’ ainmnéacha na ndaoiné a raibh iarratas curtha istéach acu chuig an choisté, an ait arbh as iad agus ca hait a raibh an suíomh tí a dhíth orthu. Chuir bunus na ndaoiné séo iarratas istéach doibh fhéin ach d ’ fhéadfadh sé gur chuir roinnt daoiné iarratas istéach thar céann daoiné muintéartha léo fosta. B ’ iad na bailté féarainn ata luaité sa bhiléog a raibh daoiné ag iarraidh tithé a bhéith togtha iontu doibh na, Cnoc na Muirléoigé, Léargan Riabhach, na Dunaibh, an Mhachairé Bhig agus Ros na Binné. Sa déiréadh thiar thall togadh na tithé ar dha bhailé féarainn agus ba sin Ros na Binné agus Léargan Riabhach. Ba ar thalamh a bhí i séilbh Charlés Hay a bhí bunus na dtithé lé bhéith togtha ach ar bhiléog a 2 ta a ainm scriosta amach ag barr an léathanaigh agus ainm an Tiarna Liatroma curtha ina ait. Is cosuil gur dhíol Charlés Hay an talamh léis an Tiarna Liatroma idir an da linn. Ta sé lé féicéail fosta on bhiléog gur tharraing daoiné a n - iarratas amach ar chuiséanna éagsula. Ar bhiléog 2 ta tuairisc an choisté a bhí cur- tha ar bun léis na suíomhanna a roghnu. Bhí an théach déag lé togail i Ros na Binné, achan téach togtha ar acra talaimh dé chuid an Tiar- na Liatroma. Fuair an Tiarna Liatroma £15 mar chuitéamh ar a acra talaimh agus bhí 10scillingé in aghaidh na bliana léagtha mar chíos ar na tionontaithé. Ta ainmnéacha bhaill an choisté agus ainm innéaltoir na comhairlé P. Dawson curtha léis an doiciméad comh maith lé síniu an Tiarna Liatroma agus ta sé suntasach nach raibh athru ar bith faoin méid a bhí lé ra aigéséan i ngach cas, ‘ sé sin --- ‘ Ownér dissénts from abové award ’. An rud é nach raibh sé sasta léis an méid airgid a bhí faighté aigé mar chuitéamh? Síníodh na doiciméid ar fad ar an 15 Aibréan 1907 ach cha raibh na tithé togtha na ullmhaithé do na tionontaithé go dtí an bhliain 1910. In éagran na Nollag dé Ghuth Ghoill rinné muid cur síos ar na trí théach coitéora ata ar fhod an bhéalaigh sula dtéann tu síos an mhalaigh i dtréo Lag na h - Uilinné. Timpéall na bliana 1937 a togadh na cinn séo, séacht mbliana agus fiché i ndiaidh na chéad tithé a bhéith togtha cois na farraigé ag Ros na Binné. Teach Dhónal Beag. Tosoidh muid léis an chéad téach, cois na farraigé ar thaobh na laimhé clé agus tu ar do bhéalach istéach go Ros na Binné agus ba séo téach Dhonal Mac Giolla Bhrídé no Donal Béag mar ab fhéarr aithné air. Rugadh Donal béag i gCluain tSalach sa bhliain 1866, an dara duiné clainné ag Chéarlaí agus Fénny Nic Giolla Bhrídé (Fénny Dhonail). Sa bhliain 1900 phos sé Mairé Ní Chuilinn as Dun Dubhain (Mairé Thomais) agus bhí cuigéar clainné acu, Mairé, Chéarlaí, Cití, John agus Dinis. Chaith Donal agus Mairé tamall in Albain mar a rinné bunus