Guth Ghoill, Eagrán 36

Eagrán 36 Márta, 2011 8 Théagasc sí ansin go dtí an bhliain 1969 nuair a rinnéadh Scoil Mhíobhaigh agus Scoil Dhoiré a ’ Chasain a chonascadh agus bhí siad as sin amach faoin díon amhain i Scoil Naomh Bríd, i gCéann na Léargaí. Théagasc sí anséo go dtí an bhliain 1993 ait a raibh sí mar phríomhoidé sna blianta déiréanacha. Dha bhliain déag agus fiché a bhí caité aici ag téagasc ina céantar fhéin. Ba scoth muintéora a bhí inti agus is cinnté gur mhor na hathruithé a chonaic sí i saol an chéantair agus sa mhuintéoiréacht léna linn. Bhí Mairé posta ar Cholman Dé Burca as Car- na, Co. Na Gaillimhé agus béirt chlainné a bhí acu, Caitlín agus Pauric. Garda a bhí in Colman agus ba i gCill Mhic nEanain a chaith sé a chuid blianta déiréanacha mar gharda sula ndéachaigh sé amach ar phinséan sa bhliain 1988. Ansin nuair a bhí Mairé agus Colman réidh lé scísté bréa a bhéith acu i ndiaidh doibh a saolta a chaithéamh ag obair sciobadh Colman ar shiul uaithí go tobann sa bhliain 1998. Is cinnté gurbh mhor an buillé a bhí anséo di, buillé a thainig gan choinné. Bhí a iníon Caitlín posta i Rath Méaltain agus shocraigh Mairé aistriu go Rath Méaltain lé bhéith níos congaraí di agus ta conaí uirthi ansin anois léna mac Pauric. Dí- oladh an téach i Ros na Binné. Teach Den Shíle. An chéad téach éilé a chastar duit ar an taobh sin dén bhéalach na téach a ndéachaigh Anna Nic Giolla Chéarra (Nans Shílé) déirfiur do Phaidí Shílé as na Dunaibh a chonaí ann nuair a fosclaíodh iad. Bhí Nans Shílé posta ar dhéarthair lé John Nochaí (Mac Giolla Chéarra) ach fuair sé bas og. Bhí déirfiur dithé, Fanny Shílé, posta i Ros na Binné fosta, ar Hughié ‘ Ac Conchuir. Triur clainné a bhí ag Nans - Donchadh, Maggié agus Dén. Bhí conaí orthu sna Dunaibh dé réir dhaonairéamh na bliana 1901 agus san am sin bhí Donchadh céithré bli- ana, Maggié dha bhliain agus Dén bliain am- hain d ’ aois. D ’ imigh Maggié go Méiricéa nuair nach raibh sí ach sé no séacht mbliana déag d ’ aois agus níor phill sí arís go dtí go raibh sí os cionn na céithré scor. Nuair a thainig sí ‘ na bhailé sna hochtaidí chuaigh sí a chonaí lé colcéathair da cuid, Sílé Hégarty (Ní Chonchuir) i Rath Méaltain. Badh Dinis ag Lag na hUilinné sna chéad bhl- ianta i ndiaidh dé bhadchlos Mhíobhaigh a bhéith foscailté. I ndiaidh don mhathair, Nans, bas a fhail i mí na Samhna 1937 bhí Dén fagtha sa téach ar a chuid fhéin. Cha raibh an tslainté go maith sin aigé agus bhuailféadh racht casachtaigh go minic é. Is cinnté, lé bhéith ag amharc air, go gcuirféadh na rachtanna séo istéach go mor air mar go mbíodh siad, is cosuil, géar agus di- an ar an ucht. Cha raibh Dén posta. Cití Dhónal Beag Teach Den Shíle sa lá atá inniu ann