Guth Ghoill, Eagrán 48

Eagrán 48 Meitheamh 2014 3 In Éagmais Shéamuis i Ros Goill Casadh Séamus Héanéy orm don chéad uair dha bhliain agus trí scor cothrom sular cuiréadh a chorp i gcré i mBéal Achaidh i Méan Fomhair s ’ chuaigh thart. Scrudu agus an aibítir a chuir lé chéilé muid ar ar gcéad la i gColaisté Cholmcillé i nDoiré i Méan Fomhair 1951. Ba é an toradh a bhí ar an scrudu na gur roghnaíodh muid lé bhéith lé chéilé i rang 2D in éindí lé séachtar gasraí is fiché éilé. Chríochnaigh an bhéirt againn an scrudu go luath agus bhí comhra cogarnaí againn. “ Muna raibh tu anséo anois, ca hait ar mhaith léat a bhéith? ” a duirt mé léis. “ Sa bhailé ” a duirt sé laithréach bonn. D ’ fhan tobainné agus cinntéacht a fhriotail liom go dtí inniu féin. Fuair mé amach uaidh go raibh scolairéacht aigé, mo dhala féin, go dtí an colaisté an bhliain roimhé sin ach, mo dhala féin arís nach raibh céad aigé dul ann ar bhun aoisé. D ’ inis sé domh gur thosaigh sé ag foghlaim Gaéilgé agus Laidiné ona mhuintéoir bunscoilé idir an da linn. Ba léir gur choinnigh sé méas don da théanga sin on téachtairéacht dhéiréanach léna bhéan chéilé Marié - “ Noli timéré ” agus mar a d ’ aithris sé “ An Bonnan Buí ” i i nDoiré cupla séachtain roimh a bhas. Bhí triur againn as an chéad rang sin i gColaisté Cholmcillé a chuaigh, ní amhain fríd an cholaisté sin lé chéilé, ach fríd Ollscoil na Banríona, Béal Féirsté agus Colaisté Oiliuna Naomh Ioséf lé chéilé comh maith; Séamus, Séamus éilé as déiscéart Chondaé Dhoiré agus mé féin. Ins an tréimhsé sin chonaic mé Séamus ag fas aníos o ghasur dha bhliain déag d ’ aois lé bhéith ina fhéar fiché ’ s a trí bliana d ’ aois, é léannta agus éolach thar an choitéann. Diomaité dé sin uilig afach, agus adhuil go maith, níor athraigh sé moran ar chor ar bith da bhfacas domhsa. Níor casadh sin ariamh orm féar a raibh níos mo méas aigé ar léann agus éolas. Cuidéachta dén scoith a bhí ann agus an - acmhainn grinn aigé. Ba léir an méas a bhí ag lucht a chomhaimsiré air on méid acu a thainig chuig an dinnéar a bhí againn ina onoir i nDoiré nuair a bronnadh an Duais mhor Nobél air. Ainnéoin gur ar léann an Bhéarla a ba mho a aird ar an Ollscoil, choinnigh sé suas a spéis sa Ghaéilgé agus bhí Gaéilgé uasal, shaibhir, chruinn aigé. Chaithéadh an bhéirt againn corr - dhéiréadh séachtainé i mBailé Atha Cliath ins na blianta sin, ag síobairéacht agus ag scéalaíocht linn. Uairéanta éilé bhí muid pairtéach ins na dramaí a bhíodh a léiriu ag an chumann Ghaélach san Ollscoil agus cupla uair ar a laghad bhí muid ar an fhoiréann amhain i ndíospoiréachtaí Gaéilgé. I 1960 nuair a bhí muid sa tríu bhliain ar an ollscoil agus mé féin i mo réachtairé ar an chumann ghaélach ansin, fuair mé usaid ar Cholaisté Samhraidh Ros Goill, a mbíodh mo dhéarthair Réamann ina runaí air agus mo dhéarthair Jack ina bhall coisté agus ina mhuintéoir ann. D ’ éagraigh mé séal séachtainé i Ros Goill i rith laétha saoiré na Casca 1960. Is béag a shíl mé go mbéadh an éachtra sin ina bhunabhar dhain ag duaiséoir Nobél san fhilíocht. Thainig Séamus ar an turas sin léis an chailín a raibh sé luaité léi ins an am, cailín darbh ainm Aoibhéann Marron as Sligéach agus bhí cailín liom féin as Oiléan a ’ Ghuail i dTír Éoin darbh ainm Mairéad Ní Chonbhuí ( Margaret Conway ) ata posta orm anois lé hocht mbliana agus dha scor. Ta an bhéirt chailín luaité ag Seamus Heaney le Máiréad Uí Ghallchóir (Ní Chonbhuí) atá ainmnithe sa dán “ The Gaeltacht ”, dán a dhéanann cuimhne ar chuairt go Ros Goill. Ó chlé: Nollaig Mac Lochlainn, Patsy Ó Cuaig, Seamus Heaney, Aoibheann Marren, Pádraigín Ní Bhrolcháin, Peadar Ó Gallchóir, Máiréad Ní Chonbhuí, Vera Ní Raifeartaigh & Pádraig Simon Ó Gallchóir