Guth Ghoill, Eagrán 53

Eagrán 53 2016 12 seanscéalta. Creidim go bea an tsiocar a bhí le sin ná gur airigh siad gurb é an dubh rí na ndathanna. Deir siad, nó ba ghnách leofa rá cibé, go nglacfaidh achan dath dubh ach nach nglacann dubh dath ar bith. Níl fhios agam a bhfuil sin fíor faoi na dathanna nua - aimseartha atá ag dul faoi láthair. Bhí an teach dubh ainmnithe sna seanscéalta, bhí an cú dubh ábalta na cailleachaí pisreogacha seo a níodh giorriacha dóbhtha fhéin lá Bealtaine, bhí siad ábalta a gceansú. Bhí an t - ábharsóir (diabhal) dubh fosta nuair a bhíodh sé ag bogadaí thart ach mar sin fhéin bhí an coileach dubh ábalta an bhuaidh fháil air agus achan spiorad eile dá mbíodh ar a gcos nó an iarraidh amháin a scairteadh an coileach chaithfeadh siad uilig a dhul fá chónaí. ‘ Nois ins an tseanam nuair a bhíodh créatúir as na ceanntracha seo nó as ceantair eile ar chósta na gaeltachta, nuair a chaithfeadh siad imeacht as baile cuirim i gcás, dar ndóighe tá fhios againn uilig ba de shiúl cos a chaithfeadh siad an turas sin a dhéanamh, deirimid as Gaoth Dobhair go Doire, as Cloich Cheann Fhaola go Doire agus thiar an taobh s ’ againne mar a gcéanna, chaithfeadh siad imeacht fiú dá mbeadh siad ag dul ‘ un aonaigh, chaithfeadh siad imeacht deireadh oíche, le fáil go bun na scríbe le breith ar bhád nó rud inteacht a bheadh ag dul trasna. Agus cuid acu a bhíodh uaigneach go leor ag imeacht daofa deireadh oíche. Ach ar maidin le bodhránacht an lae agus ba ghnách leis an choileach i gcónaí scairtigh ná glaoch le bodhránacht an lae agus uair amháin a chluinfeadh siadsan an choileach bheadh uchtach agus misneach acu agus cha raibh a dhath ar an tsaol le iad a scaradh ‘ na dhiaidh sin. D ’ imeodh an t - uaigneas dóibh ina dhiaidh sin ná bhí sé bainte fuinte istigh ina n - intinn uair amháin a scairtfeadh an coileach go gcaithfeadh achan spiorad, dá mbeadh a leithéad ann, nó taibhsí, cuma caidé bheadh ann, go gcaithfeadh siad uilig a dhul fá chónaí. Sa chéad eagrán eile de Ghuth Ghoill beidh sceál seanchais uaidh Sheán faoi choileach dhubh Mhárta. Chuaigh sé tharam mar bheadh gaoth Mhárta Coileach dubh Márta