Scathlan 1

Thug an Can6nach Mac Phaidin tacaiocht mh6r do Chumann an Talaimh 6n chead la, bhi fir an phobail pairteach ann agus e fein i gceannas orthu. Bunaiodh coiste a bhi ina pharlaimint aitiuil nach dtug aitheantas do thiarna n6 do dhli na banriona. D'ordaigh an coiste usaid a bhaint as "an Plan of Campaign", a bhi ag Cumann an Talaimh, se sin baghcat a chur ar arm na banriona, ar na tiarnai, ar a seirbhisigh agus ar dhaoine sa phar6iste nar chomhoibrigh leo. ldir 1880 agus 1884 bhi anr6 agus cruatan uafasach ar na heastait, meadaiodh an t-a inchios, bhi dishealbhu ·leitheadach agus corradh m6r le cupla cead eile de arm na banriona sa phar6iste le cuidiu agus tacaiocht a thabhairt dona baillithe a bhi gn6thach ag t6gail eallaigh agus caorach as na pairceanna agus barr as na cuibhrinn . Ach theip glan orthu. Ni bhfuair tionontai Ghaoth Dobhair m6ran tairbhe as Acht Talaimh Ghladstone (1881) n6 Acht Ashbourne (1885). Mar sin fein, dhiultaigh siad an tromchios a ioc go bhfaigheadh siad an laigse a bhi tuillte acu agus throid an coiste par6iste go dian dlcheallach ar a son. Bhi an s~ol go dona acu agus mar chruthu ar sin d'admhaigh Prfomh-Runai na hEireann i bparlaimint Shasana i mi Lunasa 1886 gur cuireadh 16 tion6nta as seilbh ar eastat an Rev . Nixon agus 67 eile ar eastat Hill, go raibh suas le 700 peas sa phar6iste ag cruinniu ciosa ach nach bhfuair siad ach £4.00 amach as £290.00. Ins an bhliain 1887, toghadh an Coirneal Dopping mar stiobhard ag an tiarna Arthur Hill, eisean a chaith seal ag an Tiarna Liatrom i nDun Luiche agus a bhi i.na thioranach cheart. Bhagair se dishealbhu agus tithe a leagaint go talamh ach ni raibh m6ran ar a shon aige mar nior eirigh leis ach 50 cios a th6gail as 800. Bhi fir an phobail agus an Can6nach Mac Phaidin r6-abalta aige agus chuir siad bac ar gach iarracht a rinne se chun cios a th6gail n6 tithe a leagaint. B'iontach ar fad an troid a rinne na tionontai agus go hairid na mna. I nDeireadh F6mhair 1887 bhi troid mhillteanach i nDobhar Uachtarach nuair a thug a.n Coirneal Dopping agus buion m6r saighdiuiri agus peas iarracht ar an bhaintreach Peigi Ni Bhaoill agus a teaghlach dilleachtai a dhishealbhu. Bhi an "Plan of Campaign" a bhi ag Cumann an Talaimh faoi Ian tseoil. Chruinnigh fir an phobail i nDobhar agus an Can6nach i gceannas orthu. Socraiodh an teach a chosaint, cuireadh cuigear isteach ann, an bhaintreach fain agus ceathrar eile as an chomharsanacht, beirt bhan, Maire Ni Bhaoill agus Cait Ni Dh6naill agus beirt fhear, Doiminic Mac Ruairi a fuair priosunacht i bPortlaoise tar eis maru an Mhairtfnigh agus Eoghan () Baoill. Rinneadh daingean den teach 6n taobh istigh, neartaiodh doirse agus fuinneoga, lionadh an teach le clocha agus mear6ga, cuireadh sios craos tine .agus fagadh istigh neart m6nadh. Tugadh isteach neart potai, minchoirce agus uisce a dheanfadh seine (brachan reidh) agus a bhruithfeadh an t,. uisce galach a scalfadh an diabhal as na baillithe agus a seirbhisigh. Bhi an Can6nach agus slua m6r fear amuigh, ag faire, ag coimhead agus ag fanacht leis an namhaid. Ni raibh an fhaire fada, siud chucu an Coirneal, a chuid baillithe agus nios m6 na cead peas le iad a chosaint ar an tslua a bhi ag fanacht leo. Ni raibh na hionsaitheoriri ag dreim leis an chosaint a rinneadh ar an teach, loiteadh na baillithe, duine indiaidh an duine eile, cuid acu scallta ag seine ag.us ag uisce.galach agus cupla duinefoite ag an chioth cloch a thainig 6n taobh istigh. Nuair a bhi na peas ag deanamh reidh leis an. 42.