Scathlan 3

mfreanna eaglasta cosuil le cill agus mainistir is m6 a fhaigheann muid an patrun agus meastar go mbaineann bunus na n-ainmneacha den chineal seo leis an treimhse roimh an 13u cead. Ta se deacair logainmneacha mar seo a mhfniu go beacht. I gcas an ainm Cil/ 0 dTomhrair, d'fheadfadh se gurb e an t-iolra den slonneadh 0 Tomhrair n6 0 Tomhnair (Toner) ata i gceist, is e sin, thiocfadh linn an t-ainm a mhfniu mar * Cill Mhuintir Tomhrair. Ach thiocfadh leis fosta nach bhfuil, aon bhaint ag an ait leis an dream a bhfuil an sloinneadh 0 Tomhrair orthu ach gur sliocht duine a raibh an t-ainm Tomhrar air ata i gceist. Mar shampla, nfl an sloinneadh *0 Baird ann agus ni thig linn a ra an f Clann mhic an Bhaird ata i gceist sa iogainm Cill 0 mBaird. Ar scor ar bith, is e mo bharuil gur logainm den chineal seo le 6 ata againn i Machaire Gath/Im agus gurb e an t-ainm pearsanta Cathal/Jn a bhi ann go bunusach; is e sin le ra gurb e *Machaire 0 gCathalain an bunleagan den logainm. Cailleadh an 6 sa chaint sa d6igh cheanna is a cailleadh an uf san ainm Machaire Uf Robhartaigh agus cailleadh an a idir th agus /. Ach oiread leis na hainmneacha eile le 6 ni thig linn a ra go cinnte cad e brf ata leis an ainm, n6 ceacu an e an sloinneadh 0 Cathal/Jin n6 sliocht duine darbh Cathalan ata i gceist. Nfl fianaise ar bith ann lena ra go raibh muintir Chathalain ariamh sa cheantar seo. Ach ar an laimh eile bhainfeadh logainm den phatrun Machaire 0 gCathalain le treimhse roimh an 13u cead is e sin ar a laghad ceithre chead bliain roimh an chead thagairt don ainm. Ta rud amhain in eadan na teoirice thuas, is e sin gur 'n' leathan a fhuaimnftear sa chaint sa dara cuid den ainm. Bheadh duine ag suil le 'n' caol. Ach ta go leor samplai de 'n' leathan agus 'n' caol ag malartu le cneile sa ghinideach in ainmneacha a chriochnafonn ar I - an', m.sh. Dun Garbhan - Dun Garbhain i bPort Lairge. Mar a duirt me aroimhe, an chuid is m6 dena logainmneacha le 6 is ainmneacha eaglasta iad, macasamhail Cill 0 dTomrair thuas, n6 Mainistir 0 dTorna (Abbeydorney) i gCiarraf. Ce nach gnathmhir · eaglasta e machaire is minic a thagraionn se do thalamh eaglasta i dTfr Chonaill. Talamh eaglasta a bhf i Machaire an Tearmainn sna Rosa agus i Machaire Chlochair araon. Ar nd6ighe ba i Machaire Gathlain a bhi seanteach an phobail n6 an teampall. Bhi curam an talaimh eaglasta thart ar an teampall ar airchinneach agus is minic a ainmniti an teampall n6 an talamh a bhain leis 6n airchinneach. B'iad muintir Robhartaigh a bhi ina n-airchinnigh ar thalamh eaglasta Thulcha Beaglaoigh agus sin an fath ar tugadh Machaire Uf Robhartaigh ar an ait. Mar an gceanna, is e mo bharuil gurb e ainrn n6 sloinneadh airchinnigh thalamh eaglasta Mhachaire Gathlan ata sa dara cuid den ainm sin. Nfl go leor de na fothracha ann anois le haois a chur ar an tseanteampall ach measann lucht sandalaiochta go mbaineann se leis an treimhse c. 1200-1500. () tharla gur le treimhse roimh c. 1250 a bhaineann an logainm caithfidh se go raibh an teampall ann roimh dheireadh na treimhse sin. 22. Mfn an Chladaigh: Ta mfn ar na mfreanna is coitianta i gcuid logainmneacha Thfr Chonaill agus ta se pleite agam go mion in ait 82