Scoil na gCruach 1907-1971

SNA CRUACHA GORMA DOMH 99 saibhreas as an choitiantacht agus fairsingeacht neamhghnath san oidhreach t luachmhar traidisiuin a bhf a iompar agus a chaomhnu ag Padraig: fathach fir ba ea e, go ndeana Dia a mhaith air. Bheartaigh me go rachainn ar ais agus go gcaithfinn treimhsc nfos faide sa cheantar a luaithe agus a bheadh <leis agam chuige. Chuaigh me ann ar mo chonlan fe in mar sin fa Chaise na bliana 1966 le go bhfuighinn bias ccart na haite agus le go dtoiseochainn fCin a bhailiu abhair a bheadh mar chorpas agam fa choinne trachtas dochtuireachta ar Ghaeilge na haite nuair a bhcadh an bhun– cheim crfochnaithc agam. Chaith me seaJanna cile san ait agus daoine eile i mo chuidcachta, ina measc, scolaire 6g eile a bhf ag dul do cheim na Maistreachta i gColasite na hOllscoile, Baile Atha Cliath, an Dr Diarmaid 6 Doibhlin. Bhf Diarmaid i ndiaidh teach t faoi thionchar an Ollaimh Bhreandain Uf Dhoibhlin, an criticeoir agus an scolaire m6r litrfochta a raibh cuid da aistf reabh16ideacha leite agam agus me ag freastal ar an Ollscoil. Phleigh me fein agus Diarmaid tcoiricf Bhreandain agus rinne Diarmaid mionleamh ar chuid de dhanta an Rfordanaigh , Uf Dhireain agus Aogain Uf Raithile liom le go dtuigfinn cad e an mianach a bhf san lbilfocht seo agus i litrfocht an seachtu agus an ochtu cead deag. Bhf me ariamh bufoch d6 ar a shon sin. Is cuimhneach go maith liom, cuirim i gcas, a bheith ag leamh danta macasamhail 'An Doircheacht' i mo leaba i gCr6 Lcac go mall san ofch e i seasur an ghcimhridh. Agus sflim gur bh lais me b 'fheidir don chead uair i mo shaol 6 bhf me i mo phaiste cad can rude dorchadas. Duine ar bith a chai th seal i gcoim na sleibhte sco, tuigeann se nach dorchadas ego dorchadas na gCruach Gorm i nduluachair an ghcirnhridh ! D'fhan me ag Eoghan agus Brid Moy i gCr6 Leac agus caithfidh me a ra go raibh siad thar a bheith cinealta linn. Thug Brid an-aire go deo duinn agus beidh ait inar gcrof di i gc6naf. Bhfodh daoine ag bualadh isteach chun toighe go rialta, idir mhuintir na haite agus cuairteoirf ag iarraidh tuilleadh eolais a ih:iil fan cheantar atainn seo. Muna raibh me fein agus Diarrnaid ag Droichead na Rithlinne ag 61pionnta n6 dh6, ba ghnalh liom na hofcheanta fada a chaitheamh i dtoigh Eoghain Mhichfl Mhic a'Luain i gCruach Mhfn an Fheannta, an teach is m6 airneail agus scanchais sa chomharsanacht ag an am. Ar nd6igh ba dhoiligh an cornharsa beat dorais, Padraig Eoghain Phadraig, a bhualadh de thairbhe an tseanchais do. Ta sin fior go cinnte. Ach bhf drafocht speisialta i dtoigh Eoghain MhichfJ mar go raibh an-eagsulacht chuideachta sa teach i gc6naf; chuir se teach an bhughaidh i seantraidisiun na hEireann i gcuirnhnc dom, teach ina mbfodh