Scoil na gCruach 1907-1971

116 NA lAETHA A BHi An tSiur Immaculata (Ellen Ni Ghallchobhair, Minna Sr6na) Is iornaf la i gcead bliain agus is iomaf athru a thainig ar an dornhan idir an da linn agus thainig a athru fein ar an cheantar ina bhfuil Scoil na gCruach. I 1907 bhf lion rnor daoine ar na Cruacha ach bhf an ceantar i bfad ar gcu1 - i bhfad 6 theach pobail agus i bhfad 6 scoil. Bhi ar na daoine se mhile a shiul go teach pobail an Eadain, deich mile aicearra ar chnoic go Baile na Finne agus deich mile eile go teach pobail Bhaile an Duin n6 Ghleann Fhinne mar a thugtar air anois. Ach ma bhi an ceantar iargulta na sfl go raibh na daoine iargulta. Nf raibh Bearla acu ach bhf Gaeilge bhrea acu agus <leis a labhartha fosta. Bhf meas acu ar fhilfocht, ar Fhiannaiocht, ar cheol agus ar dhamhsa agus de thairbhe creidirnh de bhi sin acu go laidir. Nf raibh aonduine ariamh as na Cruacha i bprfosun. Roimh 1907, i bhfad sula dtainig an scoil thigeadh.an t-easpag achan 3l'1 bliain 'na nGleanntach leis an tSacraimint a thabhairt dona paisti. Ce a d 'ullmhaigh paistf na gCruach nuair nach raibh scoil ann? Bhf daoine craifeacha i gc6nai le fail le freastal ar an riachtanas. Ar an taobh thiar bhf c6nai ar Eoghan Phadraig Mac a' Luain. Bhf leann maith ag Maire Nie Fhionnghaile a bhf ina conaf ar an taobh thoir. Chuaigh sise go scoil an Choimfn ina hoige. Thigeadh paisti na taoibhe sin isteach chuici agus nfor theip ar cheachtar acu ariamh i scrudu an Easpaig. I lar cheantar na gCruach bhf Bn Mhic a' Bhaird (bean William Bhilly). Bhf scoil scairte acusan chomh maith le scoil creidimh agus fuair bunadh an Chlochair teagasc 6 Mhaire Ni Dhuinnfn i Min na Sr6na. Chuaigh sise ar scoil an Eadain ina h6ige. Ar an taobh thall den abhainn bhi a scoil fein ag Bn Phadraig Ui