Scoil na gCruach 1907-1971

NA CRUACHA 5 7 cr6 idir an a.it agus Gleann Fhinne bhf costas r6-mh6r air agus nf thabharfadh Bord Solathar a n Leictreachais lascaine ar bith agus nf bhfuair siad an leictreachas. Blianta fada ina dhiaidh sin i 1975 cuireadh an chumhacht leictreachais ar fail saor in aisce! D'oibrigh muintir na gCruach go cruaidh: t6gail caorach agus eallach an gleas beo a bhf acu le cois obair sna cuibhrinn bheaga dh6masaigh le preataf agus arbhar a chur ar fail da dteaghlach. Bhf iomra leitheadach ar chaoirigh na gCruach agus thigeadh ceannaitheoirf as na se chontae agus as Co na Mf fiu amhain le iad a cheannacht. Bhfodh fir agus mna ag obair sna cuibhrinn agus 'se m6 bharuil fcin gur oibrigh na mna n fos cruaidhe na na fir, idir istigh is amuigh. Bhfodh obair tf le deanamh acu le cois snfomh, cardail agus cni otciil. Bhiodh "campanna" in gach teach sa Gheimhreadh nuair a chruinnfodh na mmi isteach go teach amhain ar a bhall le cardail agus snfomh a dheanamh. Nuair a thagadh an 10 a chlog san ofche d'fhagtaf na cardaf agus tliirni ar leataobh, thagadh na fir agus fidileir n6 boscad6ir isteach agus thosaiodh an damhsa a mhaireadh go maidin. Rfleanna agus cursaf cruinne eile a nfodh siad cosuil le Highlands, Germans, Sets, Military Two Step, Mazurka, Lancers, Father O'Flynn agus Larry O'Gaff na damhsaf a bhfodh acu. Thagadh fidileirf siuil cosuil le muintir Simey Uf Dhochartaigh agus sheinneadh siad saor in aisce gan de dhfth orthu ach loistin na hofche. Bhf fidileirf maithe ar na Cruach a cosuil le Johnny Ward, an Pfobaire Rua, bhl damhs6irf maithe ann fosta agus bhf Conal Eoghain Phadraig Mac a' Luain chomh hiomraiteach sin gur tugadh anonn go hAJbain c le "Maggie Pickic" agus cornphfopa a dhamhsa ar st<iitsc i nDun Eidin. Agus me ag caint ar "campanna" cuireann se in mo chuimhne sceal fa "camp" a bhi i dteach Mhic a' Bhaird ar na Cn1acha la arnhain i 1922. Thainig beirt £hear ch oimhthfoch a fhad leis an doras ag cuartu bi agus di. Bhf si n ann– neart bf- agus fuair siad a saith. Fuair siad leaba agus chodail siad ct1pla uair a ch loig. D' iarr siad aran agus tae le tabhairt amach ag a gcomradaithe a bhf i bhfolach ar chul an tf agus fuair siad sin fa chrof mh6r rnhaith. Ce a bhf ann ach dforma dena Irregulars agus iad ar a mbealach chun na nGleanntach.