Scoil na gCruach 1907-1971

80 SCOIL NA gCRUACH 1907-1971 nach raibh sf ach trf mhf d'aois cailleadh a mathair, Anna Nf Eilfeartaigh. Ba ghairid i ndiaidh d'athair Mhaire p6sadh an dara huair a chuaigh si fein, agus gan inti ach girseach an-og i dtratha an ama sin, chun c6naf lena mathair mh6r agus b' i an bhean seo, Neansaf bn Uf Eilfeartaigh, prfomhfhoinse cuid amhran Mhaire, agus m6ran da scealtaf gan amhras, de reir mar ba chuimhin lena hinfonacha fein is le muintir na haite. Ach i dtaca leis an scealafocht de, b'e an fhoinse ba mh6 da raibh aici a fear ceile fein - fao i mar a d'inis sf fein dom: b'uaidhsean a fuarthas cuid de na scealta ab fhaide da raibh ar eolas aici . In aois a 19 bliana a bhf sf nuair a p6sadh f 7 Mean F6mhair 1926 ar Phadraig 6 Maf (Paidf Neidf Mhicheail). Ar 15 Lunasa 1891 a rugadh Padraig agus faoi n am ar posadh iad bhf obair aige ar an Ri1ean mar mhaor abhann, md ba chiontai le go dtugtaf ' Paidf an Bhairseora' air mar leasainm. Bhf cail mh6r air seo, fad a mhair, mar scealai i gceantar d.iliuil na gCruach agus chruinnigh Liam Mac Meanman, bailitheoi r lanaimseartha le CoimisiL'm Bealoideasa Eireann, abhar uaidh thar ceann an Choimisiu in. 3 Nil amhras ar bith ach gur bhain dushlan ar leith le hobair Phadraig agus mhaireadh a ch t'iram in amanna go scairt choiligh, ach b 'annamh a thugadh a bhean aghaidh ar an leabaidh go dtl go bhfeicfeadh sf fear an ti i ndiaidh filleadh ar an teach slan sabhailte agus an obair curtha i gcrfch aige mar ba mhian leis. Chuala me fein na blianta fada 6 shin 6 sheanduine san ait mar a d'eirigh leis fein, ina 6ige, comradaithe da chuid a bhi ag iascaireacht fao i choim a shaoradh ar an bhairseoir ofche airithe. Bhf se seo ag teannadh leosan i ngan fhios faoi dhorchadas na hofche nuair a scaoil mo d huine, a bhf giota maith uathu uilig, urchar le haird an mhaoir a tharraingt air fein agus le seans a thabhairt don bhaicle e il e eahi leo. Ar an lamh eil e, ce bith, d ' inis Maire fein dom mar a bhfodh ag Padraig le dul chun na cuirte, nuair ba gha, le fianaise a thabhairt in aghaidh p6itsealaithe a mbearfaf orthn agus iad i mbun a ngn6, agus thug sf lei an freagra searl"1sach a bhf ag an bhreitheamh ar dhrong da leitheidf a fuair iad fein os a chomhair tnith da raibh . Is e rud a mhaigh siad gur aicean ach bhi siad a ghabhail bealach na habhann agus iad ag triall ar bhainis nuair a cuireadh stop leo. 'Is cinnte,' arsa an breitheamh , 'go raibh geargha ag lucht na bainse leis an gheaf agus leis na gleasrai eile a bhf ar iompar agaibh ansin!' Samhlafm <lorn fein gur leis an chumha a bhaint di i ri th na n-uaireanta fada, deanacha ud, i fein ag fanacht go himnfoch le fear an ti agus na paisti ina gcodladh go samh, a theadh sf a chleachtadh di fein na n-amhran agus na seanscealta t"1d go leir a raibh oiread ceana aici orthu agus da mba sheanchairde maithe aici iad.